Mới đây, ngày 15/9, Công ty Cổ phần Tập đoàn Môi trường Nhật Việt (JVE) đã có công văn báo cáo lãnh đạo Thành ủy, UBND TP Hà Nội về việc đề xuất giải pháp tổng thể cải tạo sông Tô Lịch trở thành "Công viên Lịch sử - Văn hóa - Tâm linh" bằng nguồn vốn Nhật Bản.

Cảnh quan "Công viên Tô Lịch" theo bản đề xuất.

Đề xuất trên đã nhận được sự quan tâm của các nhà khoa học, các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực và của dư luận xã hội.

Liên quan đến đề xuất trên, ngày 22/9, trao đổi với phóng viên Dân trí, Nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng, khôi phục sông Tô Lịch được một phần nào đó trong điều kiện cho phép đã là điều rất đáng hoan nghênh. 

Theo ông Quốc, sông Tô Lịch không chỉ là vấn đề môi trường, bởi nếu tiếp cận về mặt tâm linh, sông Tô Lịch từ xa xưa có vị thế rất quan trọng trong đời sống tinh thần của người Thăng Long Hà Nội xưa, nó đã từng được coi là vị Thành Hoàng.

Nhà sử học Dương Trung Quốc.

"Tôi cho rằng ý tưởng cải tạo được dòng sông này là khá tốt, bởi sau một  thời gian khá dài nó bị lãng quên, nó bị xâm hại… Cách đây một thời gian rất dài chúng ta cũng có ý tưởng phục hồi một phần nào dòng sông này nhưng rồi cũng trục trặc. Đến khi sử dụng công nghệ của nước ngoài, nhất là của Nhật Bản để thử nghiệm làm sạch sông Tô Lịch tôi hoan nghênh. Họ thử nghiệm tôi thấy có hiệu quả bước đầu, rất tiếc sau đó có những trục trặc không đáng có khiến dự án phải dừng lại", ông Quốc nói.

Còn theo Giáo sư, Tiến sĩ khoa học (GS.TSKH) Đặng Huy Huỳnh - nguyên Viện trưởng Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật (Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam), Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam: Dòng sông Tô Lịch ở Hà Nội không chỉ là vấn đề mỹ quan, mà còn là vấn đề sức khoẻ của cộng đồng. Vì vậy, không có lý do gì mà người dân không ủng hộ việc “biến” một nguồn tài nguyên đã chết thành một nguồn tài nguyên sống.

GS.TSKH Đặng Huy Huỳnh.

GS.TSKH Đặng Huy Huỳnh cho biết: “Đứng ở mặt khoa học, nhân văn và môi trường, tôi rất ủng hộ dự án này. Thực tế biến dòng sông thành điểm du lịch có yếu tố tâm linh thì các nước trên thế giới đã làm".

Tuy nhiên, GS.TSKH Đặng Huy Huỳnh lưu ý, việc triển khai dự án phải trên tinh thần vừa làm vừa phải học chứ không phải làm một lúc, bởi vì dòng sông Tô Lịch đã ô nhiễm trầm trọng. Việc giải quyết vấn đề này không phải một sớm một chiều.

"Áp dụng công nghệ nào cũng vậy, đều phải có sự hài hoà giữa thiên nhiên môi trường với văn hoá Hà Nội. Mà giải quyết được vấn đề này thì bản thân chúng tôi cũng muốn thành phố ủng hộ", GS.TSKH Đặng Huy Huỳnh cho biết.

Theo nội dung đề xuất, dự án dự kiến sẽ thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2021-2026. 

Về phương án tài chính cũng như dự kiến tổng mức đầu tư sẽ được công bố sau khi được UBND TP Hà Nội phê duyệt.

Phạm vi công việc của dự án không tác động đến khu dân cư dọc chiều dài 2 bên sông.

Đối với việc cải tạo theo kích thước thực tế các khu vực được triển khai như sau: Xây dựng hành lang dọc sông, kè bờ (kè thẳng đứng, bỏ phần mái cỏ hiện nay, sau đó kè đáy khu vực sát 2 bên bờ sông tạo hành lang đi dạo, không kè đáy sông mà để tự nhiên;...

Phần xử lý ô nhiễm bên trong (mùi, bùn đáy, chất ô nhiễm hữu cơ): Sử dụng công nghệ Bio-Nano Nhật Bản để phân hủy tận gốc toàn bộ chất hữu cơ ô nhiễm nổi váng trên bề mặt, phân hủy tận gốc tầng bùn hữu cơ ở đáy và phân hủy tận gốc các yếu tố gây ra mùi hôi thối bốc lên là các khí độc như H2S (mùi trứng thối), NH3 (mùi khai), CH4,...

Ngoài ra, phần xử lý ô nhiễm bên ngoài và cấp nước bổ cập: Kết hợp đồng bộ với các dự án mà thành phố đã và đang triển khai như hệ thống thu gom nước thải bằng cống ngầm dưới lòng sông và cấp nước bổ cập trở lại cho sông bằng nước sau khi xử lý của dự án hệ thống nước thải Yên Xá, đảm bảo không chồng chéo dự án để tránh lãng phí đầu tư;

Xây dựng hệ thống giếng thu và đường hầm ngầm thoát lũ chống ngập tương tự hệ thống tại Tokyo (Nhật Bản) cho toàn bộ lưu vực sông Tô Lịch.

Cũng theo nội dung đề xuất, đây là dự án thuộc nhóm lĩnh vực công ích của TP Hà Nội, nên sẽ do cơ quan ban ngành của thành phố quản lý, vận hành, khai thác hoặc cơ chế phối hợp với các đơn vị bên ngoài,...

JVE và liên danh tổng thầu Nhật Bản cam kết không có bất cứ yêu cầu, điều kiện ràng buộc nào với thành phố.